Italica, welke zich bevind vlakbij Sevilla , is de oudste Romeinse nederzetting van Spanje.
De stad Italica is gesticht in het jaar 206 voor Christus door de generaal Publio Cornelio Escipion om hier de soldaten onder te brengen welke strijd leverden tegen de Cartagenen in Ilipia. Heden ten dage bevind zich op de plek van Ilipia het dorp Alcala del Rio. Italica zelf dankt zijn naam aan de afkomst van de generaal Escipion, Italica. Deze stad heeft zelf de juridische status van Vicus Civium Romanorum bereikt.
De tijd van grootste ontwikkeling werd bereikt tijdens de keizers Marco Ulpio Trajano (53-117) ,geboren in Italica en Publio Aelio Adriano (76-138). Tijdens het mandaat van Adriano, die geboren is in Rome maar wie zijn familie afkomstig was van Italica, doorging de stad een grote groei en bereikte de status van Colonia Aelia Augusta Italica. De stad begon aan zijn ondergang tussen de derde en vierde eeuw.
De oude en de nieuwe stad
Italica kan men onderverdelen in 2 verschillende delen: de oude stad (Vetus Urbs) en de nieuwe stad (Nova Urbs). De oude stad werd gegrond door generaal Escipion en bevind zich momenteel onder het aan het aangrenzende Santiponce. De nieuwe stad werd opgericht door keizer Adriano en heeft nog ongeveer een eeuw dienst gedaan. Momenteel is dit het deel dat te bezichtigen is. De archeologische opgravingen begonnen in de 18e eeuw, tussen 1751 en 1755, door Francisco Bruna. Sindsdien heeft men al uitgebreid onderzoek gedaan
Het voor het publiek toegankelijk gedeelte wordt gevormd door de wijk welke gebouwd werd door Adriano in het begin van de 2e eeuw. Het Nova Urbs, een theater in het Vetus Urbs en een modern park gelegen rondom het amfitheater zijn ook gebouwd door Adriano. De straten van de nieuwe stad zijn breed en worden gekenmerkt door portiek trottoirs.
De stad onderscheidt zich door de openbare gebouwen, waarvan men tot aan het heden 6 bekend zijn en door de Domus. Dit zijn grootse woningen welk een luxe wijk vormen waarin een overdaad aan mozaïeken, beelden en marmer ,geïmporteerd uit Griekenland en Mauretania zijn te bewonderen. De stad is ommuurd en is toegankelijk via en poort welke aan weerszijden een vierkante toren heeft. Zowel het amfitheater en het theater bevinden zich buiten het ommuurde gedeelte.
Bij binnenkomst op de archeologische vindplaats ziet men het eerst de ruïne van het amfitheater, een van de best bewaarde in Spanje, met een capaciteit voor 25.000 personen.
Zelfs de immense arena is bewaard gebleven met de kelders, waar de gladiatoren en de dieren verbleven. Het theater dateert van de tijd van Augustus, gebouwd vanaf het eind van de eerste eeuw voor Christus tot aan het eind van de eerste eeuw erna.
Binnen de ommuurde stad, kan men de huizen van Nova Urbs bezoeken. Het merendeel dankt zijn naam aan de mozaïeken en decoraties welke zich in deze huizen bevinden. Het huis van Exedra bevind zich in een grote constructie gebouwd rondom een rechthoekig atrium welk in zijn midden een kromlijnig zwembad bevat. Tevens bevinden zich hier meerdere kamers welke allen rijkelijk zijn gedecoreerd met mozaïeken.
Het huis van Neptunos bevat thermen en maar deels opgegraven. Ook kunnen we het huis van Hilas bekijken, welk zijn naam dank aan een van zijn vele mozaïeken. Deze villa bevat de grootste verzameling geometrische mozaïeken welke nog steeds op de oorspronkelijke te zien zijn. Het huis van Pavos Reales ontleent zijn naam ook aan een van zijn mozaïeken welke een tafereel met koninklijke kalkoenen laat zien. Een van de kamers onderscheidt zich door de aanwezigheid van een grote oven, hier was de keuken. Het huis van Planetario bezit een mozaïek welke diverse planeten laat zien welke representatief zijn voor de namen van de week in de Romeinse kalender.
Aan de overzijde van het huis van Exedra, bevinden zich de openbare thermen. Deze zijn voor het eerste opgegraven in 1861 en men heeft ze de baden van de Moorse koningin genoemd. In Nova Urbs had men een tempel ter ere van de keizer Trajano gebouwd. Deze werd Traianeum genoemd en is waarschijnlijk afgebroken om het marmer en de stenen te gebruiken in andere delen van de stad op het eind van de keizerlijke tijd.
